Στο Καλαμόκαστρο Ροδόπης η σημαντικότερη αποικία κιρκινεζιών σε ολόκληρη τη Θράκη!

Στο Καλαμόκαστρο Ροδόπης η σημαντικότερη αποικία κιρκινεζιών σε ολόκληρη τη Θράκη!

This entry was posted on 27/05/2016 by Δασαρχείο,  

Την Τέταρτη 11 Μαΐου 2016, επιστημονικό προσωπικό και εθελοντές του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας-Ισμαρίδας πραγματοποίησαν την ετήσια απογραφή φωλιών Κιρκινεζιών στο Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, στο πλαίσιο της Πανελλήνιας Απογραφής Κιρκινεζιών που διοργάνωσαν η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και το πρόγραμμα «LIFE για το Κιρκινέζι».

Το Κιρκινέζι (Falco naumanni), είναι ένα μεσαίου μεγέθους γεράκι που συμπεριλαμβάνεται στα παγκόσμια απειλούμενα είδη. Μοιάζει πολύ με το Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus) που είναι και το πιο κοινό γεράκι τόσο στην Ελλάδα όσο και την Ευρώπη. Πρόκειται για έναν καλοκαιρινό επισκέπτη που έρχεται στην Ελλάδα την άνοιξη για να αναπαραχθεί, δημιουργώντας αποικίες σε πόλεις και χωριά με παλιά κτήρια, εκμεταλλευόμενο τις τρύπες κάτω από τα κεραμίδια. Πολλές αποικίες του έχουν χαθεί εξαιτίας της καταστροφής των παλιών κτηρίων στα οποία φωλιάζει αλλά και της εντατικοποίησης των αγροτικών καλλιεργειών.

Ένας παγκόσμια σημαντικός πληθυσμός αναπαράγεται στη Θεσσαλία, ενώ οι σημαντικότερες αποικίες του είδους, σε ολόκληρη τη Θράκη, βρίσκονται στη Ροδόπη στους οικισμούς Καλαμόκαστρο, Μεγάλο και Μικρό Δουκάτο και στους Άγιους Θεοδώρους.

Στην απογραφή του 2016 ο οικισμός του Καλαμόκαστρου αναδείχθηκε για ακόμα μια χρονιά ο σημαντικότερος οικισμός με την μεγαλύτερη αποικία Κιρκινεζιών καθώς καταγράφηκαν 27 ζευγάρια. Δεύτερος σε πληθυσμό έρχεται ο οικισμός του Μεγάλου Δουκάτου με 18 ζευγάρια, τρίτος το Μικρό Δουκάτο με 9 ζευγάρια, ενώ στον οικισμό των Άγιων Θεοδώρων καταγράφηκαν 2 ζευγάρια.

Το Κιρκινέζι αποτελεί ένα ωφέλιμο ζώο καθώς τρέφεται με μεγάλα έντομα ενώ σε ένα μικρό ποσοστό τρέφεται και με ποντίκια και σαύρες γεγονός που γνωρίζουν οι αγρότες και για αυτό το προστατεύουν. Με την ανοικοδόμηση νέων σπιτιών τα Κιρκινέζια χάνουν πλέον τις θέσεις φωλιάσματος τους, ενώ η επιλογή των κατασκευαστών να αφήνουν γείσο γύρω από την σκεπή θα μπορούσε να βοηθήσει στο φώλιασμά τους. Επίσης η χρήση τεχνιτών φωλιών, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να αποτελέσει μια λύση στο πρόβλημα. Άλλα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει το Κιρκινέζι είναι η υπερβολική χρήση των εντομοκτόνων και η καταστροφή των φυτοφρακτών και των χέρσων εκτάσεων, όπου βρίσκει τροφή.

www.epamath.gr

Τοποθέτηση τεχνητών φωλιών για Κιρκινέζια στα Λεχαινά

This entry was posted on 06/04/2016 by Δασαρχείο,

ΤΟ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙ

Το Κιρκινέζι (Falco naumanni) είναι ένα μικρόσωμο γεράκι που ξεχειμωνιάζει στην Αφρική και έρχεται στην Ελλάδα την άνοιξη για να φωλιάσει και να μεγαλώσει τα μικρά του. Προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 79/409/ΕΕ για τα άγρια πουλιά, και χαρακτηρίζεται ως «Τρωτό» σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο για τα Ζώα της Ελλάδας.

Τα πουλιά αυτά ζουν σε ομάδες και σχηματίζουν αποικίες που μπορεί να αποτελούνται ακόμα και από δεκάδες ζευγάρια. Φτιάχνουν τις φωλιές τους στις στέγες παλιών σπιτιών και σε τρύπες πέτρινων τοίχων, κυρίως μέσα σε χωριά και πόλεις που βρίσκονται κοντά σε καλλιεργούμενες εκτάσεις. Τα Κιρκινέζια τρέφονται με έντομα, όπως ακρίδες και γρύλλους. Γι΄αυτό και θεωρούνται ιδιαίτερα ωφέλιμα για τη γεωργία.

Τα κιρκινέζια στην Ελλάδα έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ο κύριος πληθυσμός τους έχει απομείνει στα χωριά του Θεσσαλικού κάμπου και στη Μακεδονία. Σε όλη την Πελοπόννησο πιθανότατα υπάρχει ένας μοναδικός μικρός πληθυσμός που φωλιάζει μέσα στην πόλη των Λεχαινών, ακριβώς στα όρια του Εθνικού Πάρκου Κοτυχίου Στροφυλιάς.

Τα σπάνια, πλέον, Κιρκινέζια μοιάζουν πολύ με τα συγγενικά Βραχοκιρκίνεζα (Falco tinnunculus) και συχνά συγχέονται με αυτά. Τα Βραχοκιρκίνεζα είναι πολύ πιο συνηθισμένα στην χώρα μας, παραμένουν όλο το χρόνο στην περιοχή χωρίς να μεταναστεύουν, και συχνά τα βλέπουμε να πετούν με χαρακτηριστικό τρόπο, αιωρούμενα στο ίδιο σημείο πάνω από το έδαφος.

Οι δράσεις τοποθέτησης τεχνητών φωλιών

Στο παρελθόν έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, στα Λεχαινά, τρεις δράσεις τοποθέτησης τεχνητών φωλιών. Η πρώτη στο πλαίσιο του Προγράμματος Life (2002-2006), και η δεύτερη από την Ένωση Πολιτών για την Οικολογία και το Περιβάλλον (ΕΠΟΠ). Η τρίτη δράση ξεκίνησε τον χειμώνα του 2015 από τον Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς. Για την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος, επιλέχθηκαν τα δύο Δημοτικά σχολεία των Λεχαινών, όπου τοποθετήθηκαν 4 τεχνητές φωλιές, με στόχο την περιβαλλοντική ενημέρωση των μαθητών αλλά και της τοπικής κοινωνίας γενικότερα.

Ο Φορέας Διαχείρισης συνεχίζει, και το 2016, την προσπάθεια προστασίας και αύξησης του πληθυσμού των Κιρκινεζιών, με την υποστήριξη που έλαβε από τους κυρίους Λάμπρο Λογοθέτη και Δημήτρη Παπανδρόπουλο, οι οποίοι προσέφεραν 6 νέες φωλιές για Κιρκινέζια. Σκοπός της δράσης είναι η παρακολούθηση της επιτυχίας των φωλιών και η τοποθέτηση περισσότερων κάθε χρόνο.

Σε αυτή την προσπάθεια, η θετική στάση και συνδρομή του Δήμου Ανδραβίδας Κυλλήνης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Ο Αντιδήμαρχος Προγραμματισμού & Ανάπτυξης, κος Ανδρέας Μίγκος, εμφανίστηκε πολύ θετικός ως προς την προοπτική συνεργασίας, και μας προσέφερε πολύτιμη βοήθεια για την εξασφάλιση της άδειας τοποθέτησης φωλιών σε διάφορα σημεία της πόλης. Επιπλέον, ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, κος Παλαιολόγος Χρήστος, συνετέλεσε καθοριστικά στην επιτυχία του εγχειρήματος, εξασφαλίζοντας τον απαραίτητο εξοπλισμό και το όχημα για την τοποθέτηση των φωλιών.

Η δράση αυτή δεν θα είχε βέβαια πραγματοποιηθεί χωρίς την υποστήριξη και την άδεια των κατοίκων των Λεχαινών. Συνολικά τοποθετήθηκαν 11 τεχνητές φωλιές στο κέντρο της πόλης. Ευχαριστούμε πολύ την Ι.Μ. Λεχαινών, τον κο Τρυφωνόπουλο, τον κο Σχίζα, τον κο Ρουμελιώτη, την κα Πρόβη, τον κο Λιβαδά, τον κο Χαραλαμπόπουλο, τον κο Τασόπουλο και την κα Αναγνωστοπούλου, που δέχτηκαν με χαρά να φιλοξενήσουν τα μεταναστευτικά Κιρκινέζια.

Για την τοποθέτηση επιλέχθηκαν κατά προτεραιότητα οι βορινές προσόψεις κτιρίων, και οι φωλιές κρεμάστηκαν όσο το δυνατόν ψηλότερα, κοντά σε στέγες, με στόχο να προσεγγίσουν τις συνθήκες που επιλέγουν συνήθως τα Κιρκινέζια για να φωλιάσουν.

Ο Φορέας Διαχείρισης ευχαριστεί θερμά τους κυρίους Λογοθέτη και Παπανδρόπουλο για την προσφορά των φωλιών, τον Δήμο Ανδραβίδας Κυλλήνης και τη ΔΕΗ, για την παροχή του καλαθοφόρου οχήματος και την τοποθέτηση των τεχνητών φωλιών, καθώς και όλους τους κατοίκους και ιδιοκτήτες κτιρίων για την θερμή υποστήριξη και την καλή συνεργασία.

Ευελπιστούμε στην επιτυχία του Προγράμματος και, μαζί με τους κατοίκους των Λεχαινών, θα παρακολουθήσουμε τις φωλιές για να καταγράψουμε την πιθανή εγκατάσταση Κιρκινεζιών σε αυτές.

Φορέας Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς

Κιρκινέζι, το γεράκι που φωλιάζει μαζί με τα περιστέρια

This entry was posted on 17/07/2016 by Δασαρχείο, 

του Δημήτρη Μπούσμπουρα

Το κιρκινέζι (Falco naumanni), ένα γεράκι που μοιάζει πολύ με το βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus), το κοινότερο γεράκι στην Ελλάδα και την Ευρώπη, συμπεριλαμβάνεται στα παγκόσμια απειλούμενα είδη. Η κατηγοριοποίηση αυτή δεν γίνεται πιστευτή από τους κατοίκους ορισμένων χωριών της Θεσσαλίας, της Τρίπολης, των Ιωαννίνων και του Γαλαξιδίου.

Όλοι όμως συμφωνούν με τη διαπίστωση της BirdLife International ότι τις τελευταίες δεκαετίες η μείωση των πληθυσμών του είναι ραγδαία. Εξάλλου, από πολλά άλλα χωριά έχει ήδη εξαφανιστεί, όπως και από πολλές χώρες της Ευρώπης.

Όταν κανείς ξεκινάει την παρατήρηση πουλιών, ένα από τα πρώτα πουλιά που μαθαίνει να ξεχωρίζει είναι το βραχοκιρκίνεζο και με αυτό ως πρότυπο ταυτοποιεί τα υπόλοιπα γεράκια. Συγκρίνει το μέγεθος, το χρώμα, τα σχέδια στην ουρά, το μέγεθος της οφθαλμικής λωρίδας, τον τρόπο πετάγματος κ.λπ.. Το κιρκινέζι όμως, είναι πραγματικά δύσκολο για τον αρχάριο παρατηρητή πουλιών.

 Οι διαφορές του από το παρόμοιο και πολύ συγγενικό του βραχοκιρκίνεζο είναι οι εξής: Είναι πιο ανοικτόχρωμο από κάτω, τα χρώματα από πάνω είναι πιο απαλά και στο αρσενικό, τα δευτερεύοντα καλυπτήρια στις φτερούγιες έχουν μπλε-γκρι χρώμα. Το πέταγμά του είναι πιο ενεργό, ενώ ο μετεωρισμός (πέταγμα επί τόπου για την αναζήτηση της λείας) διαρκεί έως 6 δευτερόλεπτα. Τότε μπορούμε επίσης να διακρίνουμε, ότι η ουρά του είναι γωνιώδης καθώς τα δύο μεσαία εξωτερικά πηδαλιούχα (μεγάλα φτερά της ουράς) είναι μεγαλύτερα.

Τον χειμώνα είναι απίθανο να τα δούμε στη χώρα μας, εκτός από εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις. Νωρίς την άνοιξη, όταν επιστρέφουν από την Αφρική όπου ξεχειμώνιασαν, θα τα δούμε σε μεγάλες ομάδες σε στήλους της ΔΕΗ ή του ΟΤΕ, ή όλα μαζί σε μεμονωμένα δέντρα στον κάμπο.

Μετά διασπείρονται στις θέσεις αναπαραγωγής. Η μεγάλη πλειοψηφία συγκεντρώνεται στα χωριά, όπου φωλιάζουν σε παλιά σπίτια ή αποθήκες. Πολλές φορές συγκεντρώνονται πολλές δεκάδες σε μια παλιά αποθήκη.

Η φωλιά τους είναι πρόχειρη, χωρίς συγκέντρωση υλικών. Εκμεταλλεύονται κάθε δυνατή θέση. Στη Θεσσαλία τα εντοπίσαμε να φωλιάζουν σε περιστερώνα, μαζί με δεκάδες περιστέρια. Πολύ λίγα εξακολουθούν να φωλιάζουν σε άγρια περιβάλλοντα, όπως σε τρύπες βράχων, σε ορθοπλαγιές, σε τρύπες δέντρων και σε παλιές φωλιές από κουρούνες.

Στο τέλος του καλοκαιριού, μετά την αυτονόμηση των νεοσσών, μαζεύονται σε μεγάλες ομάδες και κουρνιάζουν το βράδυ όλα μαζί σε συστάδες δέντρων, δίπλα ή μέσα στα χωριά στη Θεσσαλία, ή σε πάρκα όπως στην Τρίπολη ή στα Γιάννενα. Αυτή την εποχή παρατηρούνται ομάδες πολλών εκατοντάδων σε μερικές περιοχές.

Μεταναστεύουν σε ευρύ μέτωπο προς την Αφρική αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη τους μεταναστευτικούς διαδρόμους και τον ακριβή τόπο προορισμού των πληθυσμών που αναπαράγονται στην Ελλάδα. Οι δακτυλιώσεις που έκανε η Ορνιθολογική δεν έχουν ακόμη αποδώσει.

Η εξάπλωση του είδους περιλαμβάνει όλες τις ανοικτές περιοχές της Παλαιοαρκτικής (από Ισπανία έως την ΒΑ Κίνα και την Β. Αφρική) με στεπικού τύπου ενδιαιτήματα, καλλιέργειες σιτηρών, λιβάδια, φρύγανα και ξηρές ανοικτές μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις.

Οι μεγάλες εκτάσεις με σιταροχώραφα μοιάζουν με τη στέπα. Θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε ψευδοστεπικές. Τα κιρκινέζια προσαρμόστηκαν άριστα σε αυτές. Όπως και στα ανοικτά τοπία στις στέπες και στις σαβάνες κυνηγάει ακρίδες και τον αγαπημένο του «μεζέ», τους κρεμυδοφάγους (Grylotalpidae).

Σε ένα μικρό ποσοστό η διατροφή του περιλαμβάνει ποντίκια και σαύρες. Όταν οι αγρότες καίνε τις καλαμιές, τα βλέπουμε μαζί με τους πελαργούς να κυνηγάνε τα ποντίκια και τις ακρίδες που προσπαθούν να ξεφύγουν.

Οι αγρότες το ξέρουν αυτό και τα προστατεύουν. Καθώς όμως η σχέση των κατοίκων της υπαίθρου με τη γη δεν είναι αυτή που ήταν παλαιότερα, οι νέοι έχουν συχνά άγνοια για τη φύση γύρω τους. Πολλές αποικίες στη χώρα μας εξοντώθηκαν με τα αεροβόλα για διασκέδαση.

Δεν είναι όμως η μόνη απειλή. Ένα βασικό πρόβλημα σήμερα στη χώρα μας είναι η μείωση των ασφαλών θέσεων αναπαραγωγής. Τα παλιά πληθόκτιστα σπίτια και οι αποθήκες γκρεμίζονται. Τα κεραμίδια αντικαθίστανται από πλάκες ή σκεπές νέας μορφής που δεν αφήνουν καμμιά τρύπα, ενώ κανείς δεν σκέφτεται να αφήσει γείσο για το φώλιασμα χελιδονιών, περιστεριών και κιρκινεζιών.

Οι αλλαγές στη γεωργία με την εντατικοποίηση των καλλιεργειών, τις αρδεύσεις, τη χρήση εντομοκτόνων, την καταστροφή των φυτοφρακτών και των χέρσων εκτάσεων, έχουν περιορίσει τη διαθέσιμη τροφή για το κιρκινέζι. Τα λιβάδια και οι αγραναπαύσεις που είναι οι καλύτεροι χώροι διατροφής στον κάμπο, περιορίζονται, δίνοντας τη θέση τους σε εντατικές αρδευόμενες καλλιέργειες.

Σε άλλες περιοχές η υπερβόσκηση και η καταστροφή της βλάστησης έχει δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα λόγω διάβρωσης, ενώ σε λοφώδεις και ορεινές, η εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας οδηγεί σε πύκνωση της βλάστησης, καθιστώντας ακατάλληλο το ενδιαίτημα για το είδος.

Τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουν όλα τα εντομοφάγα είδη των αγροτικών εκτάσεων όπως τα χελιδόνια, η χαλκοκουρούνα, οι κουκουβάγιες, το δενδρογέρακο κ.λπ..

Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν η χρήση εντομοκτόνων και άλλων φυτοφαρμάκων επηρεάζουν την αναπαραγωγή του είδους, ούτε ποιές είναι ακριβώς οι απειλές για το είδος στις περιοχές της Αφρικής όπου ξεχειμωνιάζει. Σήμερα πια δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος για πράγματα αυτονόητα: ότι τα χελιδόνια και τα κιρκινέζια θα ξανάρθουν την άνοιξη, ότι θα γεννήσουν αυγά που θα εκκολαφθούν, ότι θα μεγαλώσουν κανονικά τους νεοσσούς τους…

Η Ορνιθολογική μελετά το είδος συστηματικά, κάνει δακτυλιώσεις και συγκεντρώνει στοιχεία εδώ και 5 χρόνια. Έτσι, έχει εντοπίσει τις μεγαλύτερες αποικίες σε περισσότερους από 15 νομούς. Το κιρκινέζι είναι η σημαία μας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος στις αγροτικές εκτάσεις. Επειδή λοιπόν κάθε πληροφορία για τη σημερινή ή την παλαιότερη εξάπλωσή του είναι πολύτιμη, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον συντάκτη αυτού του άρθρου στα γραφεία της Θεσσαλονίκης.

Τι χρειάζεται να γίνει για την προστασία των κιρκινεζιών:
– Να προωθηθεί η οικολογική γεωργία και η κατανάλωση προϊόντων βιολογικών καλλιεργειών.

– Να διατηρείται μια χέρσα ζώνη στο χωράφι και να διατηρούνται τα χωράφια σε αγρανάπαυση ή να χρησιμοποιούνται σαν λιβάδι περιοδικά.

– Να διατηρηθεί η κτηνοτροφία στις γεωργικές εκτάσεις

– Να διατηρηθούν τα παλιά σπίτια και οι αποθήκες, ή να κατασκευάζονται τα νέα με κεραμίδια και γείσο (οι τεχνητές φωλιές για το είδος είναι η τελική λύση και θέλουν πολύ προσοχή. Θα αναφερθούμε σ’ αυτές σε επόμενο τεύχος).

– Να ενημερωθούν οι αγρότες και οι μαθητές των περιοχών για το είδος, ώστε η προστασία να γίνεται τοπικά.

Πηγή: ΟΙΩΝΟΣ, τεύχος 9, Μάρτιος 1999
http://www.ornithologiki.gr

ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΦΩΛΙΕΣ ΠΟΥΛΙΩΝ

ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΕ ΞΕΣΠΙΤΩΜΕΝΑ ΓΕΡΑΚΙΑ-Κιρκινέζι ή ανεμογάμης (Falco naumanni)

-->

ΘΕΜΑ: Βοήθεια σε ξεσπιτωμένα γεράκια

Μια οργανωμένη επιχείρηση προστασίας και…΄΄αλληλεγγύης΄΄ προς ένα από τα πιο απειλούμενα αρπακτικά του κόσμου μας διεξάγει από την αρχή της άνοιξης η Κυνηγετική Ομοσπονδία Στερεάς Ελλάδας, με επίκεντρο το χωριό Λεσίνι της Αιτωλοακαρνανίας.

Ειδικοί επιστήμονες της Ομοσπονδίας, εθελοντές κυνηγοί καθώς και συνεργεία θηροφυλάκων της Δ΄ Κ.Ο.Σ.Ε., εγκατέστησαν στο Λεσίνι 100 τεχνητές φωλιές για να διευκολύνουν την ΄΄φιλοξενία΄΄, φωλεοποίηση και αναπαραγωγή των σπάνιων κιρκινεζιών (ή σπιτοκιρκίνεζα), που αυτήν την εποχή φτάνουν στην περιοχή μετά από ένα μακρύ και εξαντλητικό ταξίδι.

Και η ΄΄ανταμοιβή΄΄ αυτής της προσπάθειας ήταν αντάξια του μόχθου που καταβλήθηκε, καθώς οι περισσότερες από τις τεχνητές φωλιές που τοποθετήθηκαν σε παλαιά κτίσματα, σε σπίτια, στην…εκκλησία και στο σχολείο του Λεσινίου, φιλοξενούν σήμερα τα σπάνια γεράκια, τα αυγά και τους νεοσσούς του είδους.

Ένα γεράκι ΄΄ξεσπιτωμένο΄΄ και απειλούμενο από το σύγχρονο τρόπο ζωής των ανθρώπων, είναι το κιρκινέζι…

Ο πληθυσμός του είδους συρρικνώθηκε και έφτασε στα όρια συναγερμού , εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας, τη έντονης χρήσης φυτοφαρμάκων μεγάλης δραστικότητας και υπολειματικότητας, αλλά και του νέου τρόπου που πλέον φτιάχνονται…τα σπίτια στα χωριά που κάποτε φιλοξενούσαν χιλιάδες κιρκινέζια.

Τα κιρκινέζια…΄΄ξεσπιτώθηκαν΄΄ και έχασαν τις θέσεις φωλιάσματός τους όταν άρχισαν να καταρρέουν τα παλιά πλίθινα και πέτρινα σπίτια, όταν άλλαξε η ΄΄αρχιτεκτονική΄΄ των κεραμοσκεπών μέσα στις οποίες φώλιαζαν, όταν σταδιακά άρχισαν να αντικαθίστανται από το μπετόν και σκυρόδεμα οι στέγες των κατοικιών που τα φιλοξενούσαν.

Οι αλλαγές αυτές επηρέασαν δραματικά τους όρους επιβίωσης του είδους σε όλη την Ευρώπη…Στην Ισπανία λόγου χάρη από 20.000 έως 50.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια που υπήρχαν το 1980, περιορίστηκαν σε 4.000 – 5.000 ζευγάρια το 1990.

Στην Ελλάδα, την περίοδο του 2001-2002, ο πληθυσμός των κιρκινεζιών υπολογιζόταν μόλις σε 3.500 ζευγάρια.

Η προσπάθεια της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Στερεάς Ελλάδας στο Λεσίνι, έχει σαν πρώτιστο στόχο να αυξήσει τις θέσεις φωλιάσματος του είδους, κάτι που ήδη έγινε με μεγάλη επιτυχία αν ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότερες τεχνητές φωλιές ήδη καταλήφθηκαν από τα πουλιά.

Σε συνεργασία μάλιστα με τον βιολόγο κ Φώτη Περγαντή η εξέλιξη στο Λεσίνι θα παρακολουθείται στενά, ώστε να αντλούνται συνεχώς στοιχεία που θα επιτρέψουν από του χρόνου να αναληφθεί παρόμοια δράση και σε άλλα χωριά της περιοχής.

Η Κ.Ο. Στερεάς Ελλάδας έχει αναπτύξει με μεγάλη επιτυχία ανάλογο πρόγραμμα για τα σπιτοκιρκίνεζα και σε χωριά του Θεσσαλικού κάμπου, υπό την επίβλεψη του καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κ. Χ. Βλάχου.

Από ‘κείνες τις φωλιές εκκολάφθηκαν και πέταξαν τελικά ελεύθερα στους ουρανούς 500 περίπου νεαρά σπιτοκιρκίνεζα.

Επιστρέφουν σπίτι τους τα γεράκια

---

Δεκάδες ζευγάρια από τα απειλούμενα «ξεσπιτωμένα» κιρκινέζια βρήκαν καταφύγιο στις 100 τεχνητές φωλιές που τοποθέτησε η Κυνηγετική Ομοσπονδία Στερεάς Ελλάδας σε παλαιά κτίσματα και σπίτια

Μόλις είχε χαράξει το πρώτο φως πάνω από το Λεσίνι της Αιτωλοακαρνανίας και ο πρώτος ήχος της μέρας που ξεκίναγε ήταν η κραυγή ενός κιρκινεζιού που άρχιζε το κυνήγι του...

Λίγα λεπτά αργότερα, ο ουρανός πάνω από το χωριό γέμισε από τα μικρόσωμα αυτά γεράκια, σε αριθμούς που θα έκαναν τους ειδικούς στην προστασία των σπάνιων ειδών να τρίβουν τα μάτια τους!

Την ίδια ώρα, διακριτικά απλωμένοι στους δρόμους του χωριού, μια ομάδα κυνηγών, επιστημόνων και θηροφυλάκων της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Στερεάς Ελλάδας δεν έκρυβαν τα χαμόγελά τους που το «πείραμα» είχε πετύχει.

«Γερακοχωριό» αποκαλούν το Λεσίνι οι κάτοικοι των γύρω χωριών, αλλά κανένα παρατσούκλι δεν προκύπτει τυχαία...

Από την αρχή της άνοιξης μέχρι και σήμερα η Κυνηγετική Ομοσπονδία Στερεάς Ελλάδας διεξάγει στο χωριό μια οργανωμένη επιχείρηση προστασίας και... «αλληλεγγύης» προς ένα από τα πιο απειλούμενα αρπακτικά του κόσμου μας.

Ειδικοί επιστήμονες, εθελοντές κυνηγοί, καθώς και συνεργεία θηροφυλάκων της Δ' ΚΟΣΕ εγκατέστησαν στο Λεσίνι 100 τεχνητές φωλιές για να διευκολύνουν τη «φιλοξενία», τη φωλεοποίηση και την αναπαραγωγή των σπάνιων κιρκινεζιών (ή σπιτοκιρκίνεζα), που αυτή την εποχή φτάνουν στην περιοχή ύστερα από ένα μακρύ και εξαντλητικό ταξίδι.

Και η «ανταμοιβή» αυτής της προσπάθειας ήταν αντάξια του μόχθου που καταβλήθηκε, καθώς οι περισσότερες από τις τεχνητές φωλιές που τοποθετήθηκαν σε παλαιά κτίσματα, σε σπίτια, στην... εκκλησία και στο σχολείο του Λεσινίου φιλοξενούν σήμερα τα σπάνια γεράκια, τα αβγά και τους νεοσσούς του είδους.

Ενα γεράκι «ξεσπιτωμένο» και απειλούμενο από τον σύγχρονο τρόπο ζωής των ανθρώπων είναι το κιρκινέζι...

Ο πληθυσμός του είδους συρρικνώθηκε και έφτασε στα όρια συναγερμού εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας, της έντονης χρήσης φυτοφαρμάκων μεγάλης δραστικότητας και της υπολειμματικότητας, αλλά και του νέου τρόπου που πλέον φτιάχνονται... τα σπίτια στα χωριά που κάποτε φιλοξενούσαν χιλιάδες κιρκινέζια.

Τα κιρκινέζια «ξεσπιτώθηκαν» και έχασαν τις θέσεις φωλιάσματός τους όταν άρχισαν να καταρρέουν τα παλιά πλίθινα και πέτρινα σπίτια, όταν άλλαξε η «αρχιτεκτονική» των κεραμοσκεπών μέσα στις οποίες φώλιαζαν, όταν σταδιακά άρχισαν να αντικαθίστανται από μπετόν και σκυρόδεμα οι στέγες των κατοικιών που τα φιλοξενούσαν.

Οι αλλαγές αυτές επηρέασαν δραματικά τους όρους επιβίωσης του είδους σε όλη την Ευρώπη... Στην Ισπανία λόγου χάρη από 20.000 έως 50.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια που υπήρχαν το 1980 περιορίστηκαν σε 4.000 - 5.000 ζευγάρια το 1990.

Στην Ελλάδα, την περίοδο του 2001-2002 ο πληθυσμός των κιρκινεζιών υπολογιζόταν μόλις σε 3.500 ζευγάρια.

ΚΥΝΗΓΟΙ
Ετοιμάζουν ανάλογες δράσεις και σε άλλα χωριά
Η προσπάθεια της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Στερεάς Ελλάδας στο Λεσίνι έχει ως πρώτιστο στόχο να αυξήσει τις θέσεις φωλιάσματος του είδους, κάτι που ήδη έγινε με μεγάλη επιτυχία αν ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότερες τεχνητές φωλιές ήδη καταλήφθηκαν από τα πουλιά.

Σε συνεργασία μάλιστα με τον βιολόγο κ. Φώτη Περγαντή, η εξέλιξη στο Λεσίνι θα παρακολουθείται στενά, ώστε να αντλούνται συνεχώς στοιχεία που θα επιτρέψουν από του χρόνου να αναληφθεί παρόμοια δράση και σε άλλα χωριά της περιοχής.

Αδιαμφισβήτητη αξία έχει και το γεγονός ότι ο κ Περγαντής αποτελεί μια γνωστή προσωπικότητα του περιβαλλοντικού κινήματος στη χώρα μας, ωστόσο αυτό σε τίποτα δεν αναχαίτισε την ανάληψη κοινών δράσεων με μια κυνηγετική οργάνωση...

Θεσσαλία

Η Κ.Ο. Στερεάς Ελλάδας, άλλωστε, έχει αναπτύξει με μεγάλη επιτυχία ανάλογο πρόγραμμα για τα σπιτοκιρκίνεζα και σε χωριά του Θεσσαλικού κάμπου, υπό την επίβλεψη του καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Βλάχου. Κάποτε στο Λεσίνι τα κιρκινέζια «ξεσπιτώνονταν» ή θανατώνονταν με ποικίλους τρόπους, γιατί... έτσι είχαν συνηθίσει να πράττουν οι άνθρωποι. Σήμερα, όποιος πειράξει γεράκι δύσκολα θα μπορέσει να «σταθεί» στο χωριό!

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του «πρωτοπόρου» Πάνου Γατσώρη, ο οποίος από χρόνια έχει γεμίσει τους τοίχους του σπιτιού του με τεχνητές φωλιές για κιρκινέζια δικής του κατασκευής και επινοήσεως.

Και σαν να θέλουν να τον «τιμήσουν», τα γεράκια τις δικές του φωλιές καταλαμβάνουν πρώτα από όλες!

πηγη : ethnos.gr / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΡΙΛΑΚΟΣ

27 Μαΐου 2013, 17:45 | Εμφανίσεις: 571

Κυνηγοί σε δράσεις προστασίας για το απειλούμενο κιρκινέζι στη Θεσσαλία

Με την επιστράτευση της σύγχρονης τεχνολογίας κλιμακώνει η Δ΄Κυνηγετική Ομοσπονδία Στερεάς Ελλάδας τις δράσεις προστασίας και «αλληλεγγύης» των κυνηγών, απέναντι σε ένα από τα πιο απειλούμενα αρπακτικά του κόσμου μας.


Σε συνεργασία με το Εργαστήριο Άγριας Πανίδας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η Κυνηγετική Ομοσπονδία Στερεάς Ελλάδας δεν αρκέστηκε μόνο στις εκατοντάδες τεχνητές φωλιές που έχει τοποθετήσει για τα κιρκινέζια σε χωριά του μεγάλου Θεσσαλικού κάμπου (Αρμένιο, Στεφανοβίκειο, Μέγα Μοναστήρι κλπ), αλλά βρήκε πλέον και τον τρόπο όλη αυτή η προσπάθεια να παρακολουθείται, να καταγράφεται και να αξιοποιείται σε πολλαπλά επίπεδα.


Ένας αριθμός από τις τεχνητές φωλιές που έχουν τοποθετηθεί για να διευκολύνουν τη “φιλοξενία”, φωλεοποίηση και αναπαραγωγή των σπάνιων κιρκινεζιών που αυτήν την εποχή φτάνουν στην περιοχή μετά από ένα μακρύ και εξαντλητικό ταξίδι, παρακολουθείται πλέον από ειδικές βιντεοκάμερες που αγοράστηκαν από την Αμερική.
Όπως ενημερώνει η Δ’ ΚΟΣΕ, “επικεφαλής της προσπάθειας έχει τεθεί ο Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κ. Χρήστος Βλάχος, συνεπικουρούμενος από το επιστημονικό επιτελείο του Εργαστηρίου Διαχείρισης Άγριας Ζωής και της Δ΄ ΚΟΣΕ, η οποία έχει αναλάβει και την χρηματοδότηση αυτών των δράσεων για το κιρκινέζι στο θεσσαλικό κάμπο”.
Οι κάμερες καταγράφουν πλέον εντυπωσιακές λεπτομέρειες και «φωτίζουν» άλυτα μυστήρια για τη βιολογία των συγκεκριμένων γερακιών, καθώς αποτυπώνεται όλη η διαδικασία φωλεοποίησης, το είδος της τροφής και των εντόμων που μεταφέρονται από τους γονείς στους νεοσσούς, τα διαστήματα ανάπτυξης των μικρών γερακιών, οι πρώτες πτήσεις τους κλπ.
Όλα αυτά τα δεδομένα αθροίζονται και συμπληρώνουν τις πληροφορίες που ήδη από το 2003 συγκεντρώνουν στην περιοχή οι επιστήμονες του προγράμματος, με τη μέθοδο της ραδιοσήμανσης αλλά και των χιλιάδων δακτυλιώσεων που έχουν γίνει σε ενήλικα κιρκινέζια και νεοσσούς τους, ώστε να παρακολουθούνται τόσο οι τοπικές κινήσεις τους στο θεσσαλικό κάμπο όσο και η αποδημία τους.
Το πρόγραμμα επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον και την τεχνογνωσία που έχουν αναπτύξει οι κυνηγετικές οργανώσεις στη διαχείριση συνολικά της άγριας ζωής, και όχι μόνο των θηρεύσιμων ειδών όπως βολικά προσπαθούν να τις «περιορίσουν» οι περιβαλλοντικές ΜκΟ.
Η εμπλοκή της Ομοσπονδίας με ένα είδος παγκόσμιου ενδιαφέροντος σαν το κιρκινέζι, υπογραμμίζει το συνολικό ενδιαφέρον της κυνηγετικής κοινότητας της χώρας μας για την προστασία της άγριας ζωής και τη διατήρηση των ειδών, ανεξάρτητα αν αυτά έχουν θηρευτικό ενδιαφέρον ή όχι.
Ταυτόχρονα, η όλη προσπάθεια αναδεικνύει και τις αναπόφευκτες συγκρίσεις ανάμεσα σε μια κυνηγετική οργάνωση που υλοποιεί πρωτοβουλίες έρευνας και προστασίας αναλαμβάνοντας με δικούς της πόρους όλο το σχετικό κόστος, και στις περιβαλλοντικές ΜκΟ που αναλαμβάνουν αντίστοιχες δράσεις πάντα…με το «αζημίωτο»!
Ένα γεράκι “ξεσπιτωμένο” και απειλούμενο από το σύγχρονο τρόπο ζωής των ανθρώπων, είναι το κιρκινέζι.
Ο πληθυσμός του είδους συρρικνώθηκε και έφτασε στα όρια συναγερμού , εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας, τη έντονης χρήσης φυτοφαρμάκων, αλλά και του νέου τρόπου που πλέον φτιάχνονται…τα σπίτια στα χωριά που κάποτε φιλοξενούσαν χιλιάδες κιρκινέζια.
Τα κιρκινέζια “ξεσπιτώθηκαν” και έχασαν τις θέσεις φωλιάσματός τους όταν άρχισαν να καταρρέουν τα παλιά πλίθινα και πέτρινα σπίτια, όταν άλλαξε η “αρχιτεκτονική” των κεραμοσκεπών μέσα στις οποίες φώλιαζαν, όταν σταδιακά άρχισαν να αντικαθίστανται από το μπετόν και σκυρόδεμα οι στέγες των κατοικιών που τα φιλοξενούσαν.
Οι αλλαγές αυτές επηρέασαν δραματικά τους όρους επιβίωσης του είδους σε όλη την Ευρώπη…Στην Ισπανία λόγου χάρη από 20.000 έως 50.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια που υπήρχαν το 1980, περιορίστηκαν σε 4.000 – 5.000 ζευγάρια το 1990.
Στην Ελλάδα, την περίοδο του 2001-2002, ο πληθυσμός των κιρκινεζιών υπολογιζόταν μόλις σε 3.500 ζευγάρια.
Η προσπάθεια που από το 2003 έχει αναλάβει η Δ ΚΟΣΕ΄ έχει σαν πρώτιστο στόχο να αυξήσει τις θέσεις φωλιάσματος του είδους, κάτι που ήδη έγινε με μεγάλη επιτυχία αν ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότερες τεχνητές φωλιές καταλήφθηκαν από τα πουλιά.

ΤΟ ΚΙΡΚΙΝΕΖΙ (Falco naumanni): ΕΝΑ ΣΠΑΝΙΟ ΑΡΠΑΚΤΙΚΟ
Tο Κιρκινέζι (Falco naumanni) είναι ένα μικρό γεράκι που μοιάζει πάρα πολύ με το Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus). Πολλά Κιρκινέζια υπήρχαν σε όλη την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και λίγο μετά τα μισά του 20ου αιώνα. Μετά το 1960 τα μικρά αυτά Γεράκια άρχισαν σιγά-σιγά να λιγοστεύουν και να εξαφανίζονται από πολλές περιοχές της Χώρας. Στην Ελλάδα βρίσκεται το 2-3% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Υπάρχουν σήμερα περίπου 3000 ζευγάρια σε ολόκληρη τη χώρα. Οι αιτίες της μείωσης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές περιοχές οφείλονται κυρίως: στη μεγάλη χρήση φυτοφαρμάκων-εντομοκτόνων, αλλαγές στη γεωργία, έλλειψη χώρων φωλιάσματος (τα κεραμίδια σήμερα σε όλη την Ελλάδα αντικαθίστανται με πλάκες, σπίτια χωρίς τρύπες στις οροφές) η εντατικοποίηση και οι μονοκαλλιέργειες, η καταστροφή των φυσικών φραχτών, το κυνήγι των πουλιών με τα φλόμπερ! Τα Κιρκινέζια σήμερα στην Ελλάδα φωλιάζουν σε μερικές περιοχές της Θεσσαλίας (Λάρισα, Καρδίτσα, Φάρσαλα). Το 75% του σημερινού πληθυσμού συναντάται στη Θεσσαλία Αποικίες υπάρχουν ακόμη στην Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, στη Δυτική Ελλάδα (Λεσίνι, Γαλαξίδι) στη Πελοπόννησο (Λεχαινά, Τρίπολη), σε ορισμένα μεγάλα νησιά, ιδιαίτερα του Ανατολικού Αιγαίου, (Λέσβος, Λήμνος). Είναι μεταναστευτικά και έρχονται στην Ελλάδα το τέλος Φεβρουαρίου-Μάρτιο-Απρίλιο. Είναι κοινωνικά όλο το χρόνο, φωλιάζουν και μεταναστεύουν πάντα κατά ομάδες. Επιστρέφουν στην Αφρική μετά το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου από το τέλος Αυγούστου, μέχρι τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου (νότια του Ισημερινού). Ανήκει στην τάξη Ιερακόμορφα και στην οικογένεια Ιερακίδες. Το πάνω μέρος είναι ερυθροκαστανό χωρίς κηλίδες. Το κεφάλι και η ουρά είναι γαλάζια. Η θηλυκιά και τα νεαρά μοιάζουν με το Βραχοκιρκίνεζο. Ζει σε βράχους, παλιά σπίτια, κυνηγάει σε ανοιχτά εδάφη. Τρέφεται κυρίως με έντομα (80% περίπου), με κολεόπτερα, ορθόπτερα, λιβελούλες και άλλα ασπόνδυλα . Μικρά τρωκτικά, σαύρες, αμφίβια και μικρά πουλιά. Φωλιάζει σε αποικίες. Φτιάχνει τη φωλιά του σε παλιά κτίρια, χαλάσματα, σε τρύπες στα δένδρα. Γεννάει το Μάιο 3 ως 5 αυγά, που τα κλωσούν και οι δύο γονείς για 28 έως 30 ημέρες. Τα νεαρά είναι ικανά να πετάξουν μετά από 31 ημέρες. Πολλές φορές τα ζευγάρια που φωλιάζουν κοντά αλλάζουν τους νεοσσούς, έτσι ο ένας τρέφει τα παιδιά του άλλου. Λεσίνι: μια αποικία στην ΑιτωλοακαρνανίαΤις δεκαετίες του 50 και του 60 τα γεράκια, τα κιρκινέζια φτεροκοπούσαν χωρίς μεγάλα προβλήματα στον ουρανό της Ελλάδας Στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας υπήρχαν πολλές αποικίες παντού, σχεδόν σ` όλα τα χωριά και τις πόλεις της. Σιγά-σιγά οι πληθυσμοί άρχισαν να φθίνουν σ` όλη την Ελλάδα αλλά και στην Αιτωλοακαρνανία. Οι αιτίες μείωσης αυτών των σπάνιων αποδημητικών αρπακτικών ήταν πολλές. Πρώτα απ` όλα επηρέασαν αρνητικά τους πληθυσμούς τα φυτοφάρμακα και τα χημικά που άρχισαν να χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες και χωρίς κανένα ιδιαίτερο έλεγχο και προστασία για την υγεία των αγροτών αλλά και για τις επιπτώσεις στους άλλους οργανισμούς. Τα σπίτια παλαιότερα, παντού στην επαρχία τα σκέπαζαν με κεραμίδια, έτσι αυτά τα μικρά αρπακτικά εύρισκαν καταφύγιο κάτω από τις στέγες των σπιτιών όπου έφτιαχναν πολλά μαζί τις φωλιές τους (πουλιά κοινωνικά). Σήμερα τα σπίτια δεν χτίζονται όπως παλαιότερα. Δεν χρησιμοποιούν στέγες με κεραμίδι αλλά ρίχνουν παντού τσιμεντένιες ταράτσες, με αποτέλεσμα τα πουλιά να χάνουν τους χώρους φωλιάσματος. Επίσης εκείνη την εποχή (50 και 60) τα πουλιά κινδύνευαν από κάποιους που συνέλεγαν αυγά και νεοσσούς. Τα πράγματα άρχισαν να γίνονται δραματικά για τα κιρκινέζια (Falco naumanni) όταν την περίοδο του 70, αρκετοί άρχισαν να κάνουν χρήση των Φλόμπερ, και τα κιρκινέζια ήταν εύκολος στόχος γι` αυτούς μια και τα πουλιά αυτά βρίσκονταν μέσα στις πόλεις και τα χωριά, και κάποιοι έκαναν τις πρώτες, κυνηγετικές ασκήσεις πάνω σ` αυτά! Παλαιότερα στην Αιτωλοακαρνανία χαιρόσουν να τα βλέπεις να πετούν στο Μεσολόγγι, στο Αιτωλικό, στη Κατοχή, στο Λεσίνι, στο Αγγελόκαστρο, στη Μακρυνεία, στο Θέρμο, στο Αγρίνιο, στην Αμφιλοχία, στη Βόνιτσα και αλλού. Σήμερα υπάρχει μόνο μια σημαντική αποικία στο Λεσίνι (περίπου 80 ζευγάρια) που φτιάχνουν τις φωλιές τους στα λιγοστά παλιά σπίτια και στα χαλάσματα του χωριού. Όλοι στο χωριό Λεσίνι δίνουν μεγάλη προσοχή στην προστασία αυτών των μικρών αρπακτικών. Πριν λίγα χρόνια τοποθέτησαν και 100 τεχνητές φωλιές, για να βρίσκουν χώρο για φώλιασμα αυτά τα πουλιά. Οι φωλιές αυτές όμως είναι μικρών διαστάσεων και δεν χωρούν καλά γονείς και νεοσσοί. Οι τεχνητές φωλιές για τα κιρκινέζια πρέπει να είναι πιο μεγάλες για να έχουν χώρο να φωλιάζουν. Το Κιρκινέζι είναι ένα απειλούμενο είδος και η σωτηρία του είναι υπόθεση όλων μας. Ας αγωνιστούμε για να σωθούν [πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση]
	Συγγραφέας:	Λάμπρος Τσούνης

 

Καταγραφή των Κιρκινεζιών του θεσσαλικού κάμπου

Τετάρτη, 24 Απριλίου 2013, 20:27

1

Ολοκληρώθηκε η δεύτερη βδομάδα απογραφής του πληθυσμού των Κιρκινεζιών στο θεσσαλικό κάμπο. Δέκα ερευνητές από τους φορείς υλοποίησης του έργου, μαζί με εθελοντές, βρέθηκαν τις τελευταίες μέρες στην περιοχή, μέτρησαν τα Κιρκινέζια και εντόπισαν τις θέσεις όπου θα φτιάξουν τις φωλιές τους. Συνολικά καλύφθηκαν 20 χωριά.

Όπως σημειώνεται από τους ερευνητές «πραγματοποιήθηκαν καταγραφές από εποπτικές θέσεις, όπως είναι τα καμπαναριά εκκλησιών και οι υδατόπυργοι, καθώς και σάρωση όλων των δρόμων των χωριών με αυτοκίνητο. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζονται σε όλους όσους βοήθησαν, παρέχοντας πρόσβαση στις εποπτικές θέσεις. Η απογραφή θα συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα.

Τα Κιρκινέζια έχουν φτάσει εδώ και ένα μήνα από την Αφρική, όπου πέρασαν το χειμώνα. Πλέον τα περισσότερα ζευγάρια έχουν δημιουργηθεί, έχουν επιλέξει τις κατάλληλες θέσεις για να φωλιάσουν και σε λιγότερο από δέκα μέρες αναμένεται να αποκτήσουν τα πρώτα αυγά τους. Για το λόγο αυτό παρακαλούνται όσοι φιλοξενούν Κιρκινέζια στις στέγες τους να αποφύγουν την πραγματοποίηση επισκευών μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, οπότε και θα έχουν μεγαλώσει τα μικρά τους και θα φύγουν από τη φωλιά.

Ο θεσσαλικός κάμπος φιλοξενεί τα 3/4 του πληθυσμού των Κιρκινεζιών που απαντώνται στην Ελλάδα. 

Τα πουλιά είναι διάσπαρτα σε όλη την πεδιάδα με αποικίες σε περισσότερα από 100 χωριά, με ορισμένα από αυτά να φιλοξενούν ακόμα και εκατοντάδες ζευγάρια. 

Το Κιρκινέζι αν και κάποτε ήταν ένα κοινό είδος, έχει υποστεί δραματική μείωση από τη δεκαετία του ’70.

Η δράση πραγματοποιείται στα πλαίσια του προγράμματος LIFE για το Κιρκινέζι. Στόχος του προγράμματος είναι να βελτιώσει τις συνθήκες για το Κιρκινέζι στην περιοχή του θεσσαλικού κάμπου, δημιουργώντας, όμως, ταυτόχρονα και ευκαιρίες για την τοπική κοινωνία. 

Στο πλαίσιο του προγράμματος μεταξύ άλλων, τοποθετούνται σε σκεπές κτιρίων τεχνητές φωλιές για Κιρκινέζια,  προωθούνται φιλικές προς το Κιρκινέζι καλλιεργητικές πρακτικές και υλοποιούνται έργα βελτίωσης της δομής των αγροτικών οικοσυστημάτων και προωθείται ο οικοτουρισμός και η παραγωγή «φιλικών προς το Κιρκινέζι και τη βιοποικιλότητα» προϊόντων.

Το Πρόγραμμα LIFΕ – Φύση «Διατήρησης και διαχείριση του Κιρκινεζιού (Falco naumanni) σε τρεις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της Ελλάδας» (LIFE11 NAT/GR/001011) υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σε συνεργασία με τον Δήμο Ρήγα Φεραίου, τον Φορέα Διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας – Μαυροβουνίου – Κεφαλόβρυσου – Βελεστίνου, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την εταιρεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης NCC, με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

(Ιστοσελίδες του προγράμματος:: www.life-kirkinezi.gr, www.facebook.com/LifeKirkinezi  Τηλέφωνα επικοινωνίας: 24210-93274, 93281)

 Tο Κιρκινέζι (Falco naumanni) είναι ένα μικρό γεράκι που μοιάζει πάρα πολύ με το Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus).
Πολλά Κιρκινέζια υπήρχαν σε όλη την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και λίγο μετά τα μισά του 20ου αιώνα.
Μετά το 1960 τα μικρά αυτά Γεράκια άρχισαν σιγά-σιγά να λιγοστεύουν και να εξαφανίζονται από πολλές περιοχές της Χώρας.
Οι αιτίες της μείωσης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές περιοχές οφείλονται κυρίως: στη μεγάλη χρήση φυτοφαρμάκων-εντομοκτόνων, αλλαγές στη γεωργία, έλλειψη χώρων φωλιάσματος (τα κεραμίδια σήμερα σε όλη την Ελλάδα αντικαθίστανται με πλάκες, σπίτια χωρίς τρύπες στις οροφές) η εντατικοποίηση και οι μονοκαλλιέργειες, η καταστροφή των φυσικών φραχτών, το κυνήγι των πουλιών με τα φλόμπερ!
Τα Κιρκινέζια σήμερα στην Ελλάδα φωλιάζουν σε μερικές περιοχές της Θεσσαλίας (Λάρισα, Καρδίτσα, Φάρσαλα).
Αποικίες υπάρχουν ακόμη στην Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, στη Δυτική Ελλάδα (Λεσίνι, Γαλαξίδι) στη Πελοπόννησο (Λεχαινά, Τρίπολη), σε ορισμένα μεγάλα νησιά, ιδιαίτερα του Ανατολικού Αιγαίου.
Είναι μεταναστευτικά και έρχονται στην Ελλάδα το τέλος Φεβρουαρίου-Μάρτιο-Απρίλιο.
Είναι κοινωνικά όλο το χρόνο, φωλιάζουν και μεταναστεύουν κατά ομάδες.
Επιστρέφουν στην Αφρική μετά το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου από Αύγουστο, μέχρι τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου (νότια του ισημερινού).
Ανήκει στην τάξη Ιερακόμορφα και στην οικογένεια Ιερακίδες.
Το πάνω μέρος είναι ερυθροκαστανό χωρίς κηλίδες. Το κεφάλι και η ουρά είναι γαλάζια. Η θηλυκιά και τα νεαρά μοιάζουν με το Βραχοκιρκίνεζο.
Ζει σε βράχους, παλιά σπίτια, κυνηγάει σε ανοιχτά εδάφη.
Τρέφεται κυρίως με έντομα (80% περίπου), με κολεόπτερα, ορθόπτερα, λιβελούλες και άλλα ασπόνδυλα .
Μικρά τρωκτικά, σαύρες, αμφίβια και μικρά πουλιά.
Φωλιάζει σε αποικίες. Φτιάχνει τη φωλιά του σε παλιά κτίρια, χαλάσματα, σε τρύπες στα δένδρα. Γεννάει το Μάιο 3 ως 5 αυγά, που τα κλωσούν και οι δύο γονείς για 28 έως 30 ημέρες. Τα νεαρά είναι ικανά να πετάξουν μετά από 31 ημέρες. Πολλές φορές τα ζευγάρια που φωλιάζουν κοντά αλλάζουν τους νεοσσούς, έτσι ο ένας τρέφει τα παιδιά του άλλου.
Για να σωθούν τα Κιρκινέζια οφείλουμε να μην κάνουμε μεγάλη χρήση φυτοφαρμάκων αλλά να προωθήσουμε την οικολογική γεωργία. Να φτιάχνουμε τα σπίτια μας με κεραμίδια (είναι πιο οικολογικά και δροσερά).
Σε κάθε περιοχή που υπάρχουν σήμερα (και όχι μόνο) Κιρκινέζια οφείλουμε να τα βοηθήσουμε με την κατασκευή και τοποθέτηση τεχνητών φωλιών.
Από τις φωτογραφίες μας φαίνεται η δικιά μας πρόταση για την κατασκευή φωλιάς για Κιρκινέζια.
Είναι απλή φωλιά, όπως βλέπετε και την τοποθετούμε σε ψηλά σημεία (ταράτσες, ψηλά κτήρια, εκκλησίες) μέσα στο χωριό ή στη πόλη μας.
Να είστε σίγουροι ότι τα Κιρκινέζια θα τις τιμήσουν και θα φωλιάσουν στο χώρο σας.
Οι φωλιές τοποθετούνται το Φεβρουάριο και το Μάρτιο.

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Το Κιρκινέζι είναι Απειλούμενο είδος και η σωτηρία του είναι υπόθεση όλων μας.
Ας αγωνισθούμε για να σωθούν.

Υ.Γ Μέσα στη βάση της φωλιάς πρέπει να τοποθετήσουμε 2 έως 3cm άμμου. 

Μια φωλιά για το Κιρκινέζι

Εδώ και λίγο καιρό έφθασαν από την Αφρική στην πόλη μας τα Κιρκινέζια (Falco naumanni), οι Κιληλαίοι ή Κιληλάδες όπως τα γνωρίζουν οι παλιοί Γιαννιώτες.

Το μικρό αυτό γεράκι είναι παγκοσμίως απειλούμενο είδος. Η μείωση των πληθυσμών του τις τελευταίες δεκαετίες είναι ραγδαία. Παραδοσιακά φωλιάζει σε τρύπες κάτω από κεραμίδια ή παρόμοιους χώρους, και τρέφεται με έντομα στις αγροτικές περιοχές δίπλα στην πόλη. Τα σύγχρονα όμως κτίρια του έχουν στερήσει τη δυνατότητα φωλεασμού.

Αρσενικό κιρκινέζι

Μπορείτε τα δείτε να πετάνε στον ουρανό όλες τις ώρες τις ημέρας στο κέντρο της πόλης (π.χ. Δημαρχείο, Δικαστικό Μέγαρο). Πολύ όμορφα και κομψά δίνουν άλλη χάρη στην πόλη.

Η πλάτη τους είναι κόκκινο–καφέ, ενώ τα αρσενικά έχουν γαλάζιο-γκρίζο κεφάλι. Με μυτερές φαρδιές φτερούγες, στενή ουρά και γρήγορο φτεροκόπημα είναι εύκολο να τα ξεχωρίσετε ανάμεσα στις μουντές κάργιες και τα περιστέρια που συνήθως βλέπουμε στο κέντρο.

Στα Ιωάννινα το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία παρακολουθούν τα κιρκινέζια και έχουν κατασκευάσει τεχνητές φωλιές προς τοποθέτηση σε ταράτσες.

Θηλυκό κιρκινέζι

Εάν ενδιαφέρεστε να βοηθήσετε το απειλούμενο κιρκινέζι και θέλετε να τοποθετήσετε μία φωλιά στην ταράτσα σας επικοινωνήστε μαζί μας :-) !! 

 http://epirusbird.blogspot.gr/2010/03/blog-post_26.html

Το γεράκι που φωλιάζει μαζί με τα περιστέρια

του Δημήτρη Μπούσμπουρα

Το κιρκινέζι (Falco naumanni), ένα γεράκι που μοιάζει πολύ με το βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus), το κοινότερο γεράκι στην Ελλάδα και την Ευρώπη, συμπεριλαμβάνεται στα παγκόσμια απειλούμενα είδη. Η κατηγοριοποίηση αυτή δεν γίνεται πιστευτή από τους κατοίκους ορισμένων χωριών της Θεσσαλίας, της Τρίπολης, των Ιωαννίνων και του Γαλαξιδίου.

Όλοι όμως συμφωνούν με τη διαπίστωση της BirdLife International ότι τις τελευταίες δεκαετίες η μείωση των πληθυσμών του είναι ραγδαία. Εξάλλου, από πολλά άλλα χωριά έχει ήδη εξαφανιστεί, όπως και από πολλές χώρες της Ευρώπης.

Όταν κανείς ξεκινάει την παρατήρηση πουλιών, ένα από τα πρώτα πουλιά που μαθαίνει να ξεχωρίζει είναι το βραχοκιρκίνεζο και με αυτό ως πρότυπο ταυτοποιεί τα υπόλοιπα γεράκια. Συγκρίνει το μέγεθος, το χρώμα, τα σχέδια στην ουρά, το μέγεθος της οφθαλμικής λωρίδας, τον τρόπο πετάγματος κ.λπ.. Το κιρκινέζι όμως, είναι πραγματικά δύσκολο για τον αρχάριο παρατηρητή πουλιών.

 Οι διαφορές του από το παρόμοιο και πολύ συγγενικό του βραχοκιρκίνεζο είναι οι εξής: Είναι πιο ανοικτόχρωμο από κάτω, τα χρώματα από πάνω είναι πιο απαλά και στο αρσενικό, τα δευτερεύοντα καλυπτήρια στις φτερούγιες έχουν μπλε-γκρι χρώμα. Το πέταγμά του είναι πιο ενεργό, ενώ ο μετεωρισμός (πέταγμα επί τόπου για την αναζήτηση της λείας) διαρκεί έως 6 δευτερόλεπτα. Τότε μπορούμε επίσης να διακρίνουμε, ότι η ουρά του είναι γωνιώδης καθώς τα δύο μεσαία εξωτερικά πηδαλιούχα (μεγάλα φτερά της ουράς) είναι μεγαλύτερα.

Τον χειμώνα είναι απίθανο να τα δούμε στη χώρα μας, εκτός από εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις. Νωρίς την άνοιξη, όταν επιστρέφουν από την Αφρική όπου ξεχειμώνιασαν, θα τα δούμε σε μεγάλες ομάδες σε στήλους της ΔΕΗ ή του ΟΤΕ, ή όλα μαζί σε μεμονωμένα δέντρα στον κάμπο.

Μετά διασπείρονται στις θέσεις αναπαραγωγής. Η μεγάλη πλειοψηφία συγκεντρώνεται στα χωριά, όπου φωλιάζουν σε παλιά σπίτια ή αποθήκες. Πολλές φορές συγκεντρώνονται πολλές δεκάδες σε μια παλιά αποθήκη.

Η φωλιά τους είναι πρόχειρη, χωρίς συγκέντρωση υλικών. Εκμεταλλεύονται κάθε δυνατή θέση. Στη Θεσσαλία τα εντοπίσαμε να φωλιάζουν σε περιστερώνα, μαζί με δεκάδες περιστέρια. Πολύ λίγα εξακολουθούν να φωλιάζουν σε άγρια περιβάλλοντα, όπως σε τρύπες βράχων, σε ορθοπλαγιές, σε τρύπες δέντρων και σε παλιές φωλιές από κουρούνες.

Στο τέλος του καλοκαιριού, μετά την αυτονόμηση των νεοσσών, μαζεύονται σε μεγάλες ομάδες και κουρνιάζουν το βράδυ όλα μαζί σε συστάδες δέντρων, δίπλα ή μέσα στα χωριά στη Θεσσαλία, ή σε πάρκα όπως στην Τρίπολη ή στα Γιάννενα. Αυτή την εποχή παρατηρούνται ομάδες πολλών εκατοντάδων σε μερικές περιοχές.

Μεταναστεύουν σε ευρύ μέτωπο προς την Αφρική αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη τους μεταναστευτικούς διαδρόμους και τον ακριβή τόπο προορισμού των πληθυσμών που αναπαράγονται στην Ελλάδα. Οι δακτυλιώσεις που έκανε η Ορνιθολογική δεν έχουν ακόμη αποδώσει.

Η εξάπλωση του είδους περιλαμβάνει όλες τις ανοικτές περιοχές της Παλαιοαρκτικής (από Ισπανία έως την ΒΑ Κίνα και την Β. Αφρική) με στεπικού τύπου ενδιαιτήματα, καλλιέργειες σιτηρών, λιβάδια, φρύγανα και ξηρές ανοικτές μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις.

Οι μεγάλες εκτάσεις με σιταροχώραφα μοιάζουν με τη στέπα. Θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε ψευδοστεπικές. Τα κιρκινέζια προσαρμόστηκαν άριστα σε αυτές. Όπως και στα ανοικτά τοπία στις στέπες και στις σαβάνες κυνηγάει ακρίδες και τον αγαπημένο του "μεζέ", τους κρεμυδοφάγους (Grylotalpidae).

Σε ένα μικρό ποσοστό η διατροφή του περιλαμβάνει ποντίκια και σαύρες. Όταν οι αγρότες καίνε τις καλαμιές, τα βλέπουμε μαζί με τους πελαργούς να κυνηγάνε τα ποντίκια και τις ακρίδες που προσπαθούν να ξεφύγουν.

Οι αγρότες το ξέρουν αυτό και τα προστατεύουν. Καθώς όμως η σχέση των κατοίκων της υπαίθρου με τη γη δεν είναι αυτή που ήταν παλαιότερα, οι νέοι έχουν συχνά άγνοια για τη φύση γύρω τους. Πολλές αποικίες στη χώρα μας εξοντώθηκαν με τα αεροβόλα για διασκέδαση.

Δεν είναι όμως η μόνη απειλή. Ένα βασικό πρόβλημα σήμερα στη χώρα μας είναι η μείωση των ασφαλών θέσεων αναπαραγωγής. Τα παλιά πληθόκτιστα σπίτια και οι αποθήκες γκρεμίζονται. Τα κεραμίδια αντικαθίστανται από πλάκες ή σκεπές νέας μορφής που δεν αφήνουν καμμιά τρύπα, ενώ κανείς δεν σκέφτεται να αφήσει γείσο για το φώλιασμα χελιδονιών, περιστεριών και κιρκινεζιών.

Οι αλλαγές στη γεωργία με την εντατικοποίηση των καλλιεργειών, τις αρδεύσεις, τη χρήση εντομοκτόνων, την καταστροφή των φυτοφρακτών και των χέρσων εκτάσεων, έχουν περιορίσει τη διαθέσιμη τροφή για το κιρκινέζι. Τα λιβάδια και οι αγραναπαύσεις που είναι οι καλύτεροι χώροι διατροφής στον κάμπο, περιορίζονται, δίνοντας τη θέση τους σε εντατικές αρδευόμενες καλλιέργειες.

Σε άλλες περιοχές η υπερβόσκηση και η καταστροφή της βλάστησης έχει δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα λόγω διάβρωσης, ενώ σε λοφώδεις και ορεινές, η εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας οδηγεί σε πύκνωση της βλάστησης, καθιστώντας ακατάλληλο το ενδιαίτημα για το είδος.

Τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουν όλα τα εντομοφάγα είδη των αγροτικών εκτάσεων όπως τα χελιδόνια, η χαλκοκουρούνα, οι κουκουβάγιες, το δενδρογέρακο κ.λπ..

Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν η χρήση εντομοκτόνων και άλλων φυτοφαρμάκων επηρεάζουν την αναπαραγωγή του είδους, ούτε ποιές είναι ακριβώς οι απειλές για το είδος στις περιοχές της Αφρικής όπου ξεχειμωνιάζει. Σήμερα πια δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος για πράγματα αυτονόητα: ότι τα χελιδόνια και τα κιρκινέζια θα ξανάρθουν την άνοιξη, ότι θα γεννήσουν αυγά που θα εκκολαφθούν, ότι θα μεγαλώσουν κανονικά τους νεοσσούς τους...

Η Ορνιθολογική μελετά το είδος συστηματικά, κάνει δακτυλιώσεις και συγκεντρώνει στοιχεία εδώ και 5 χρόνια. Έτσι, έχει εντοπίσει τις μεγαλύτερες αποικίες σε περισσότερους από 15 νομούς. Το κιρκινέζι είναι η σημαία μας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος στις αγροτικές εκτάσεις. Επειδή λοιπόν κάθε πληροφορία για τη σημερινή ή την παλαιότερη εξάπλωσή του είναι πολύτιμη, μπορείτε να επικοινωνείτε με τον συντάκτη αυτού του άρθρου στα γραφεία της Θεσσαλονίκης.

Τι χρειάζεται να γίνει για την προστασία των κιρκινεζιών

• Να προωθηθεί η οικολογική γεωργία και η κατανάλωση προϊόντων βιολογικών καλλιεργειών.
• Να διατηρείται μια χέρσα ζώνη στο χωράφι και να διατηρούνται τα χωράφια σε αγρανάπαυση ή να χρησιμοποιούνται σαν λιβάδι περιοδικά.
• Να διατηρηθεί η κτηνοτροφία στις γεωργικές εκτάσεις
• Να διατηρηθούν τα παλιά σπίτια και οι αποθήκες, ή να κατασκευάζονται τα νέα με κεραμίδια και γείσο (οι τεχνητές φωλιές για το είδος είναι η τελική λύση και θέλουν πολύ προσοχή. Θα αναφερθούμε σ’ αυτές σε επόμενο τεύχος).
• Να ενημερωθούν οι αγρότες και οι μαθητές των περιοχών για το είδος, ώστε η προστασία να γίνεται τοπικά.

 http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?tID=2368&aID=32

Κιρκινέζια... υπό παρακολούθηση

Με την επιστράτευση της σύγχρονης τεχνολογίας κλιμακώνει η Δ΄ ΚΟΣΕ τις δράσεις προστασίας και «αλληλεγγύης» των κυνηγών, απέναντι σε ένα από τα πιο απειλούμενα αρπακτικά του κόσμου μας.

Σε συνεργασία με το Εργαστήριο Αγριας Πανίδας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η Κυνηγετική Ομοσπονδία Στερεάς Ελλάδας δεν αρκέστηκε μόνο στις εκατοντάδες τεχνητές φωλιές που έχει τοποθετήσει για τα κιρκινέζια σε χωριά του μεγάλου θεσσαλικού κάμπου (Αρμένιο, Στεφανοβίκειο, Μέγα Μοναστήρι κ.λπ.), αλλά βρήκε πλέον και τον τρόπο όλη αυτή η προσπάθεια να παρακολουθείται, να καταγράφεται και να αξιοποιείται σε πολλαπλά επίπεδα.

Ενας αριθμός από τις τεχνητές φωλιές που έχουν τοποθετηθεί για να διευκολύνουν τη «φιλοξενία», φωλεοποίηση και αναπαραγωγή των σπάνιων κιρκινεζιών που αυτήν την εποχή φτάνουν στην περιοχή μετά ένα μακρύ και εξαντλητικό ταξίδι, παρακολουθείται πλέον από ειδικές βιντεοκάμερες που αγοράστηκαν από την Αμερική.
Επικεφαλής της προσπάθειας έχει τεθεί ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Χρήστος Βλάχος, συνεπικουρούμενος από το επιστημονικό επιτελείο του Εργαστηρίου Διαχείρισης Αγριας Ζωής και της Δ΄ ΚΟΣΕ, η οποία έχει αναλάβει και τη χρηματοδότηση αυτών των δράσεων για το κιρκινέζι στον θεσσαλικό κάμπο.
Οι κάμερες καταγράφουν πλέον εντυπωσιακές λεπτομέρειες και «φωτίζουν» άλυτα μυστήρια για τη βιολογία των συγκεκριμένων γερακιών, καθώς αποτυπώνεται όλη η διαδικασία φωλεοποίησης, το είδος της τροφής και των εντόμων που μεταφέρονται από τους γονείς στους νεοσσούς, τα διαστήματα ανάπτυξης των μικρών γερακιών, οι πρώτες πτήσεις τους κλπ.

Ολα αυτά τα δεδομένα αθροίζονται και συμπληρώνουν τις πληροφορίες που ήδη από το 2003 συγκεντρώνουν στην περιοχή οι επιστήμονες του προγράμματος, με τη μέθοδο της ραδιοσήμανσης αλλά και των χιλιάδων δακτυλιώσεων που έχουν γίνει σε ενήλικα κιρκινέζια και νεοσσούς τους, ώστε να παρακολουθούνται τόσο οι τοπικές κινήσεις τους στον θεσσαλικό κάμπο όσο και η αποδημία τους...
Το πρόγραμμα επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον και τη τεχνογνωσία που έχουν αναπτύξει οι κυνηγετικές οργανώσεις στη διαχείριση συνολικά της άγριας ζωής, και όχι μόνο των θηρεύσιμων ειδών όπως βολικά προσπαθούν να τις «περιορίσουν» οι περιβαλλοντικές ΜκΟ.

Η εμπλοκή της Ομοσπονδίας με ένα είδος παγκόσμιου ενδιαφέροντος σαν το κιρκινέζι, υπογραμμίζει το συνολικό ενδιαφέρον της κυνηγετικής κοινότητας της χώρας μας για την προστασία της άγριας ζωής και τη διατήρηση των ειδών, ανεξάρτητα αν αυτά έχουν θηρευτικό ενδιαφέρον ή όχι.
Ταυτόχρονα, η όλη προσπάθεια αναδεικνύει και τις αναπόφευκτες συγκρίσεις ανάμεσα σε μια κυνηγετική οργάνωση που υλοποιεί πρωτοβουλίες έρευνας και προστασίας αναλαμβάνοντας με δικούς της πόρους όλο το σχετικό κόστος, και στις περιβαλλοντικές ΜκΟ που αναλαμβάνουν αντίστοιχες δράσεις πάντα... με το «αζημίωτο»!
Ενα γεράκι «ξεσπιτωμένο» και απειλούμενο από τον σύγχρονο τρόπο ζωής των ανθρώπων, είναι το κιρκινέζι?
Ο πληθυσμός του είδους συρρικνώθηκε και έφτασε στα όρια συναγερμού, εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας, της έντονης χρήσης φυτοφαρμάκων, αλλά και του νέου τρόπου που πλέον φτιάχνονται? τα σπίτια στα χωριά που κάποτε φιλοξενούσαν χιλιάδες κιρκινέζια.
Τα κιρκινέζια? «ξεσπιτώθηκαν» και έχασαν τις θέσεις φωλιάσματός τους όταν άρχισαν να καταρρέουν τα παλιά πλίθινα και πέτρινα σπίτια, όταν άλλαξε η «αρχιτεκτονική» των κεραμοσκεπών μέσα στις οποίες φώλιαζαν, όταν σταδιακά άρχισαν να αντικαθίστανται από το μπετόν και σκυρόδεμα οι στέγες των κατοικιών που τα φιλοξενούσαν.
Οι αλλαγές αυτές επηρέασαν δραματικά τους όρους επιβίωσης του είδους σε όλη την Ευρώπη... Στην Ισπανία λόγου χάρη από 20.000 έως 50.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια που υπήρχαν το 1980, περιορίστηκαν σε 4.000 - 5.000 ζευγάρια το 1990.
Στην Ελλάδα, την περίοδο του 2001-2002, ο πληθυσμός των κιρκινεζιών υπολογιζόταν μόλις σε 3.500 ζευγάρια.
Η προσπάθεια που από το 2003 έχει αναλάβει η Δ΄ ΚΟΣΕ έχει ως πρώτιστο στόχο να αυξήσει τις θέσεις φωλιάσματος του είδους, κάτι που ήδη έγινε με μεγάλη επιτυχία αν ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότερες τεχνητές φωλιές καταλήφθηκαν από τα πουλιά.

Πετούν δίπλα μας και χρειάζονται προστασία

Tο Κιρκινέζι ή ανεμογάμης (Falco naumanni) είναι ένα μικρό γεράκι που μοιάζει πάρα πολύ με το Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus).

Είναι ένα πολύ ευέλικτο πουλί, άφοβο και θορυβώδες. Δημιουργεί σμήνη. Τρέφεται κυρίως με έντομα και θεωρείται επωφελές για τη γεωργία. Το κιρκινέζι σχηματίζει χαλαρές αποικίες και στην Ελλάδα φωλιάζει σε πόλεις και χωριά στα παλιά κτίρια και τις αποθήκες. Σπανιότερα φωλιάζει και σε φυσικές θέσεις όπως βράχοι και χωμάτινα.

Ο άρχοντας των κεραμιδιών
http://vartikos.blogspot.com/

Τις δεκαετίες του 50 και του 60 τα κιρκινέζια φτεροκοπούσαν χωρίς μεγάλα προβλήματα στον ουρανό της Ελλάδας.

Στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας υπήρχαν πολλές αποικίες παντού, σχεδόν σ` όλα τα χωριά και τις πόλεις της.

Σιγά-σιγά οι πληθυσμοί άρχισαν να φθίνουν σ` όλη την Ελλάδα αλλά και στην Αιτωλοακαρνανία. Οι αιτίες μείωσης αυτών των σπάνιων αποδημητικών αρπακτικών ήταν πολλές.

Πρώτα απ` όλα επηρέασαν αρνητικά τους πληθυσμούς τα φυτοφάρμακα και τα χημικά που άρχισαν να χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες και χωρίς κανένα ιδιαίτερο έλεγχο και προστασία για την υγεία των αγροτών αλλά και για τις επιπτώσεις στους άλλους οργανισμούς.

Τα σπίτια παλαιότερα, παντού στην επαρχία τα σκέπαζαν με κεραμίδια, έτσι αυτά τα μικρά αρπακτικά εύρισκαν καταφύγιο κάτω από τις στέγες των σπιτιών όπου έφτιαχναν πολλά μαζί τις φωλιές τους (πουλιά κοινωνικά).

Σήμερα τα σπίτια δεν χτίζονται όπως παλαιότερα. Δεν χρησιμοποιούν στέγες με κεραμίδι αλλά ρίχνουν παντού τσιμεντένιες ταράτσες, με αποτέλεσμα τα πουλιά να χάνουν τους χώρους φωλιάσματος.

Παλαιότερα στην Αιτωλοακαρνανία χαιρόσουν να τα βλέπεις να πετούν στο Μεσολόγγι, στο Αιτωλικό, στη Κατοχή, στο Λεσίνι, στο Αγγελόκαστρο, στη Μακρυνεία, στο Θέρμο, στο Αγρίνιο, στην Αμφιλοχία, στη Βόνιτσα και αλλού.

Σήμερα υπάρχει μόνο μια σημαντική αποικία στο Λεσίνι  που φτιάχνουν τις φωλιές τους στα λιγοστά παλιά σπίτια και στα χαλάσματα του χωριού.

Όλοι στο χωριό Λεσίνι δίνουν μεγάλη προσοχή στην προστασία αυτών των μικρών αρπακτικών.

Πριν λίγα χρόνια τοποθέτησαν και 100 τεχνητές φωλιές, για να βρίσκουν χώρο για φώλιασμα αυτά τα πουλιά.

Το Κιρκινέζι είναι ένα απειλούμενο είδος και η σωτηρία του είναι υπόθεση όλων μας. Ας αγωνιστούμε για να σωθούν.

Τι χρειάζεται να γίνει για την προστασία των κιρκινεζιών

Να προωθηθεί η οικολογική γεωργία και η κατανάλωση προϊόντων βιολογικών καλλιεργειών.

Να διατηρείται μια χέρσα ζώνη στο χωράφι και να διατηρούνται τα χωράφια σε αγρανάπαυση ή να χρησιμοποιούνται σαν λιβάδι περιοδικά.

Να διατηρηθεί η κτηνοτροφία στις γεωργικές εκτάσεις

Να διατηρηθούν τα παλιά σπίτια και οι αποθήκες, ή να κατασκευάζονται τα νέα με κεραμίδια και γείσο (οι τεχνητές φωλιές για το είδος είναι η τελική λύση και θέλουν πολύ προσοχή).

Να ενημερωθούν οι αγρότες και οι μαθητές των περιοχών για το είδος, ώστε η προστασία να γίνεται τοπικά.